‘Het mooiste van Noord is het uitzicht op Amsterdam,’ werd lang gemopperd. Maar de verlaten vliegtuigfabrieken en scheepsdokken zijn opgeruimd en ineens is de noordelijke IJ-oever Amsterdams hipste uithoek.
Waarom nu?
Waar Fokker straalvliegtuigen en NDSM mammoettankers bouwde, houdt nu MTV hoofdkantoor in een verbouwde timmerloods, huist filmmaatschappij Universal in een monumentale kerk en balanceert tv-producent IDTV op een oud kraanspoor in het IJ. Naast de Shelltoren verrijst een futuristisch Filmmuseum en er zijn plannen voor een Karel Appel-museum en een dependance van het New Yorkse MoMA. Een duurzame yuppenwijk van tweeduizend appartementen wordt uit de grond gestampt – in De Zeven Provincieën van architect Jo Coenen hebt u al een penthouse met IJzicht voor minder dan een miljoen. En ineens zijn hier de hipste restaurants, creatiefste broedplaatsen en populairste festivals van Amsterdam. Dankzij MTV stijgt ook het celebrity-gehalte, zodat je zomaar het IJ overvaart met veejay Valerio Zeno of aan tafel schuift met soapie Sascha Visser. Noord is het hotste stuk stad.
Hoe kom je er?
Achter het Centraal Station vertrekken drie veerponten (www.gvb.nl) naar Noord: het IJpleinveer elk kwartier van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat, het Buiksloterwegveer 24 uur per dag eens per tien minuten en het NDSM-Werfveer eens per halfuur, van ’s morgens tot ’s avonds, vaker in de spits en tijdens evenementen. Alleen op werkdagen vaart ook vanuit de Houthaven een veer naar de NDSM-Werf. Alle pontjes zijn gratis. De langzaamste en leukste manier om in Noord te komen is met IJveer XIII (www.museum-ijveren-amsterdam.nl), een museumpont uit de jaren 50 die op zon- en feestdagen voor € 4,50 van Centraal Station via KNSM-eiland en Sporenburg naar historisch Nieuwendam en de NDSM-Werf pruttelt.
Een bed in Noord
Begin dit jaar verhuisde het Amstel Botel (www.amstelbotel.nl) van het Centraal Station naar de pier aan de NDSM-Werf. Een drijvende hotelkamer voor twee boekt u hier voor € 89, voor IJ-zicht betaalt u € 5 extra, een ontbijtje kost € 10. Alternatieven zijn het spuuglelijke en discutabel genaamde, maar van alle gemakken voorziene NH Central Station (2pk va. € 129, www.nh-hotels.nl) op een stief kwartier lopen van de pont, en verder weg het Bastion Hotel Noord [4] (2pk. va. € 110, www.bastionhotels.nl). Twee kleine Bed & Breakfasts in een oud dijkhuis: Boven IJ (2pk € 100, www.bbbovenij.nl) en Het Oude Dijkhuis (2pk € 80,www.hetoudedijkhuis.nl). Creatief logeren kan ook: vier jaren-20-arbeidershuisjes in de multiculti Van der Pekbuurt zijn door kunstenaars omgebouwd tot ‘Bed en Brek in de Van der Pek’ (www.tijdelijkzicht.nl). Open vanaf eind juni, een bed en ontbijt voor twee gaat rond de € 80 kosten. Op Camping Vliegenbos (www.vliegenbos.com) zet u voor € 8 uw tentje op.
Eropuit
De NDSM-Werf is tien voetbalvelden groot. Hier staat Nederlands grootste culturele broedplaats: de ‘Kunststad’ (www.ndsm.nl), met ateliers en kantoren van tweehonderdvijftig creatieve types, van kunstenaars en architecten tot theatergezelschappen en reclamebureaus. Verder is hier Docklands voor grootscheepse feesten en partijen, een indoor-skatepark met ramps, banks,quarters, pyramids en zelfs een Wembley gap, twee scheepshellingen met daaronder meer ateliers, en een kolossale scheepskraan waar een kunstwerk bovenop komt – volgens de plannen wordt het de ‘Eiffeltoren van Amsterdam’. In de grote lashal tussen de ateliers in de NDSM-loods staat de fototentoonstellingEens werden hier schepen gebouwd (tot 30 juni, ma-do 10-17u, gratis) over de luisterrijke geschiedenis van de Nederlandse Dok en Scheepsbouw Maatschappij (NDSM) en Verolme, die hier tot eind jaren 70 vrachtschepen en mammoettankers bouwden. Tot eind september is er Docs at the Docks (€ 7,50,www.docsatthedocks.nl) met documentaires gevolgd door interviews en gastsprekers.
Hotspots
Ook voor de hipste restaurants van Amsterdam moet je nu naar Noord. In de voormalige personeelskantine van de NDSM huist de IJ-Kantine (dag. 09-24u,www.ijkantine.nl), een industriële brasserie met fleurige vlinderstoeltjes, een kekke doorkijkbar en een zonnig terras met IJ-zicht. Prachtzaak, alleen jammer van de trage bediening en het matige eten. Dan naar Noorderlicht (dag. 11-24u,www.noorderlichtcafe.nl) in een kas van transparante golfplaten, verstopt in een uithoek van het NDSM-terrein met terras en gras aan het water. Driewerf hoera: prima eten, prettige prijzen, prachtig uitzicht. Drijvend dineren kan op de Pollux aan de pier (di-zo 12-24u, www.pollux-amsterdam.nl), een klassiek zeilschip met een terras aan dek. Aan de andere kant van de IJtunnel en het beste te bereiken met de IJpleinpont, staat Wilhelmina-Dok (dag. 11-24u, www.wilhelmina-dok.nl), een oranje paviljoen op de vroegere plek van de Amsterdamse Droogdok Maatschappij. Mediterrane menukaart, inkijkkeuken, twee verdiepingen met houten tafeltjes en stoeltjes en een terras met picknickbanken en IJzicht – prima plek voor een roseetje bij zonsondergang.
Hotel De Goudfazant
Met stip de hipste stek van Noord is Hotel De Goudfazant (di-zo 18-01u,www.hoteldegoudfazant.nl) – geen hotel maar een restaurant (vernoemd naar een strofe uit De Burgerij van Jacques Brel) en afgelegen en onvindbaar (aan de Ponthaven, waar geen pont komt, met uitzicht op het Java-eiland). De moeite loont: een tochtige havenloods is verbouwd tot minimalistisch restaurant met een betonnen vloer en kale muren, roodplastic kuipstoeltjes aan linnengedekte tafels onder een buitenproportionele moderne kroonluchter. In de open keuken (eigenlijk gewoon een werkbank in de loods naast een geparkeerde Snoek) worden de sterren van de hemel gekookt – voor een hippe tent best bijzonder. En nog betaalbaar ook: een driegangenmenu à la carte kost € 28,50. Wel tijdig reserveren, want een tafeltje in Amsterdams hipste restaurant heb je niet zomaar.
Musical van Joop
Naast Hotel De Goudfazant staat het eerste en enige theater van Noord: M-Lab (www.m-lab.nl), een ‘laboratorium voor muziektheater’ met honderdvijftig stoelen, jaarlijks twee eigen producties en gastvoorstellingen van zowel jong talent als gevestigde namen. Van drama en dans tot cabaret en musical, best veel musical – M-Lab werd als proeftuin voor nieuwe producties bedacht door Joop van den Ende. Van 19 tot en met 30 juni staat hier Joe – De hemel kan wachten, een remake van de destijds succesvolle Joop-musical Joe, met nieuwe liedjes en verse acteurs.
De leukste festivals
In de uitagenda staan gezellige evenementen als de roadshow ‘Toekomst na Kanker’, de informatiemarkt ‘Europese Dag van de Beroerte’ en het ‘Alzheimercafé’. Maar het is heus niet alleen ziekte en afzien in Noord. Room Eleven, Gare du Nord, Jazz Invaders, New Cool Collective en Kraak & Smaak swingen de pan uit op IJazz (20-22 juni, www.ijazz.nl), een nieuw gratis jazzfestival met zeven podia op en rond de NDSM-Werf. Het Over Het IJ Festival (3-13 juli, www.overhetij.nl), biedt theater op verschillende locaties, themaroutes, installaties en andere verrassingen, plus een gratis buitenpodium. Het toekomstige Noorderpark is de locatie voor het gratis Noorderparkfestival (13-14 september, www.noorderparkfestival.nl) met kindertheater, wereldmuziek en smartlappen.
IJsvogels aan het IJ
Grootse plannen zijn er met het Florapark en Volewijkspark – zo groots dat het tot 2013 duurt voordat al die plannen gefaseerd zijn uitgevoerd en de beide parken aan weerszijden van het Groot Noord-Hollandsch Kanaal zijn opgeknapt en samengevoegd tot het nieuwe Noorderpark (www.noorderpark.amsterdam.nl). Als voorproefje opende dit voorjaar de Noorderparkkamer (www.noorderparkkamer.nl), een ‘culturele ontmoetingsplek’ met concerten, lezingen, workshops, tentoonstellingen en eetfeestjes. De Tolhuistuin (www.tolhuistuin.nl), een aloude buitenplaats waar ooit keizer Napoleon en koning Willem I flaneerden, gaat na het vertrek van Shell volgend voorjaar weer open voor het publiek. Aan de rand ervan staat het monumentale Tolhuis uit 1859, nu een café-restaurant (ma-vr 09:30-19:30u, www.tolhuis.nl) – mooie historische plek voor een kop koffie met appeltaart. Het Vliegenbos (www.vliegenbos.org) heet zo naar W.H. Vliegen, een vooroorlogs socialistisch politicus die ervoor zorgde dat het er kwam, dat “bosch voor de arbeiders, onder de rook van Amsterdam, een stukje vrije natuur waaraan de stad zoozeer behoefte heeft”. Het oudste stadsbos van Amsterdam is sinds de iepziekte ook Europa’s enige iepenbos van formaat. Door het struikgewas ruist de blauwe reiger, groene specht, boomvalk, holenduif, halsbandparkiet en ijsvogel.
Stad uit
Noorderlingen maken onderscheid tussen ‘stedelijk Noord’ en ‘landelijk Noord’ – allebei Noord, maar werelden van elkaar verwijderd. Verspreid over Waterland – gladde slootjes en stille meren met witte zwanen, vergezichten die zo op een schilderijtje kunnen en houten huisjes die niet zouden misstaan op de Zaanse Schans – liggen de pittoreske gehuchten Schellingwoude, Durgerdam, Holysloot, Ransdorp en Zunderdorp. De Amsterdamse polderdorpjes zijn stuk voor stuk zo mooi als Monnickendam en Volendam, maar dan zonder de busladingen toeristen en dat is wel zo rustig. Waterland is het beste te verkennen per fiets; bij Jantjes Fietsverhuur (NDSM-Werf en Nieuwendammerdijk, www.jantjesfietsverhuur.nl) heeft u voor € 12,50 een dag lang een hippe brandweerrode Gsus-fiets.