Nieuwsbrief

Óóóh, Linda!

‘O wat mooi’ betekent de naam in het Portugees en dat is precies wat toeristen verrukt uitroepen bij de aanblik van al die koloniale poppenhuisjes, pronkerige paleizen en kloeke kerkjes. Olinda is misschien wel Braziliës mooiste dorp – dankzij onze snode Hollandse voorvaderen.

Trots op Nederland waren we, toen de VOC-mentaliteit hoogtij vierde in de Oost. Tegelijkertijd voerde de WIC, de West-Indische Compagnie, triomftochten door de West. Brazilië heette Nieuw-Holland en was een lucratieve marktplaats voor slaven en suiker. Dat begon allemaal in het noordoosten van de Nieuwe Wereld, waar de toenmalige Braziliaanse hoofdstad werd veroverd op de Portugezen. Olinda lag opgestapeld tegen zeven heuvels – en met heuvels weten Hollanders geen raad. Alles van waarde werd weggehaald en daarna ging Olinda in de fik. Ernaast verrees een fiere nieuwe hoofdstad: Mauritsstad. Gebouwd op vlakke bodem, want zo hield je het over- en uitzicht waar Hollanders van houden, ook al moest daarvoor de halve Atlantische Oceaan worden ingepolderd.

Intussen lieten de Portugezen het er niet bij zitten dat hun Brazilië door die dekselse Hollanders was afgepakt. Vanaf een eilandengroepje een paar honderd kilometer uit de kust kwamen ze op kracht en bekonkelden ze een invasie. Met succes: in 1654 werden de Nederlanders er hardhandig uitgebonjourd – na nog geen kwart eeuw alweer het einde van Brazilië als Hollandse kolonie.

Elk nadeel heeft z’n voordeel: al die tijd had Olanda naar Olinda niet omgekeken en ook daarna zou het pittoreske stadje ontsnappen aan de verwoesting van de vooruitgang. Want voor de Portugezen was het weliswaar een erezaak om hun oude hoofdstad in oude luister te herstellen, maar volgens goed Portugees gebruik nam men er ruim de tijd voor – een eeuw of twee, drie. Zo is Olinda nu het best bewaarde koloniale stadje van Zuid-Amerika, met een stipnotering van Unesco als sterk staaltje erfgoed van wereldbelang.

Zeven heuvels

Linda is het Portugese woord voor ‘mooi’ en dus kunnen Portugese en Braziliaanse toeristen, met het hoofd in de nek, hun lol niet op. ‘Oóóóh, linda!’ galmt het voortdurend door de smalle kronkelstraatjes, net zoals de allereerste Portugese gouverneur ooit zou hebben geroepen. Ze hebben dubbel en dwars gelijk: Olinda is o zo mooi.

Met nog geen 400 duizend inwoners is Olinda voor Braziliaanse begrippen een gehucht, maar voor ons doen toch tamelijk uitgestrekt. Geen nood: in Novo Olinda, de nieuwe stad, heb je als toerist niets te zoeken. De bezienswaardigheden zitten bij elkaar op schoot in de historische stad op zeven heuvels, alles handig op loopafstand. Dat kun je in het naburige Recife, zoals Mauritsstad nu heet, wel vergeten.

Olinda heeft nóg een troef: de ganse dag en zelfs bij nachte kun je hier veilig over straat, terwijl je in Recife – alleen wat dat betreft het ‘Rio van het noordoosten’ – beter op je hoede blijft. En Recife heeft dan wel uitgestrekte en zongeblaakte goudgele zandstranden, maar is ook de enige Braziliaanse badstad waar badgasten geregeld worden opgegeten door mensenhaaien. Vijf kilometer verderop in Olinda komen geen haaien en poedel je zonder zorgen in de azuren oceaan.

Puik panorama

Maar goed, hier kom je niet voor zon en zee en zand; da’s allemaal veel mooier aan de Braziliaanse costa’s rond Salvador de Bahía en vlakbij van Fortaleza tot Natal. Wel moet je in Olinda wezen voor koloniale pracht en praal. Smalle straatjes vol kinderkopjes leiden er langs koloniale huisjes in babyblauw, zachtoranje of pastelgeel, legio witgekalkte koloniale kerkjes en een kloeke kathedraal, die van binnen danig teleurstelt tótdat je het bijbehorende terras opstapt en uitkijkt over de Atlantische Oceaan, met Olinda op de voorgrond tussen de wuivende palmbomen en daarachter de hypermoderne skyline van Recife. Voorwaar een puik panorama.

Olinda is piepklein en prettig popperig, maar heeft genoeg in huis voor een lang weekend vakantievertier. Goed verstopt aan de Rua São Francisco staat het hoogtepunt: een 16e-eeuws klooster, gebouwd door de Portugezen, leeggeplunderd en verwoest door de Hollanders – sinds het kindeke Jezus door onze voorvaderen werd ontvoerd staat de Heilige Maagd hier met lege handen – en liefdevol gerestaureerd door de Brazilianen. Prachtige blauwe tegeltableaus van de levens van Christus en Sint Franciscus zijn er te bewonderen, een sacristie vol barok meubilair van kunstig gedecoreerd jacarandahout, een altaar in hemels wit en klatergoud, en hier en daar een franciscaner monnik.

De witgekalkte koloniale kerkjes zijn ontelbaar en beconcurreren elkaar met het aantal okergele krullen op de gevel en met interieurs vol fratsen, want dat konden ze goed, die Portugezen. Een handvol musea is sporadisch geopend maar reuze leuk, van het Museu de Arte Sacra vol katholieke parafernalia in het bisschoppelijk paleis via het Museu de Arte Contemporânea met Braziliaanse kunst in de voormalige gevangenis tot het Museu do Mamulengo met een curieuze collectie van traditionele poppen. Je kijkt je ogen uit.

Zwoele nachten

Goede kans dat je hier komt per touringcar op een dagtripje vanuit een van de populaire badplaatsen. Zonde, want zo mis je Olinda’s allermooiste attractie: het gemoedelijke avondleven in de slingerstraatjes. Overdag houdt de tropische hitte de luiken van de huizen, met daarin schildersateliers, winkels, restaurants en charmante minihotelletjes, veelal gesloten. Maar na zonsondergang zwaaien ze open, trekt iedereen eropuit en komt Olinda tot leven.

De Alto da Sé, het plein voor de kathedraal, staat vol kraampjes met elk hun eigen Braziliaanse lekkernij, talloze terrassen zitten tjokvol levensgenieters met elk een caipirinha met een rietje voor hun neus, gevolgd door een bord vol carne de sol of een stoofpotje feijoada. En dan is het op een met gele gloeilampjes verlichte stoep voor een barretje tot diep in de nacht praten, drinken, dansen en feesten geblazen. Nergens in Brazilië zijn de nachten zo zwoel als in Olinda. 

Olinda Praktisch
Hoe kom je er?
Recife is vanaf Schiphol niet rechtstreeks bereikbaar. Met KLM via São Paulo vanaf € 1050 retour all-in, www.klm.nl, of met TAP Air Portugal via Lissabon vanaf € 850 all-in, www.flytap.com. Met ArkeFly vlieg je goedkoop naar Natal of Fortaleza, vanaf € 825, www.arkefly.nl. Klimaatneutraal vliegen kost € 41,52, www.greenseat.nl.
Georganiseerde reizen
BrazilTours, Vamonos Travels, Djoser en Brazil Optima Forma bieden individuele rondreizen, groepsrondreizen of fly-drives met Recife en Olinda erin. Reken voor twee weken inclusief vlucht en verblijf op € 850 tot 2000.
Accommodatie
Recife biedt vooral saaie zakenhotels en ook die met veel sterren zijn meestal matig. Boek beter een bed in Olinda, met een weldaad aan charmante pousada’s ofwel kleine boetiekhotels. Onze favoriet is Pousada do Amparo, in twee koloniale huizen in Olinda’s oudste straat, ingericht met antiek meubilair en voorzien van een tuin met zwembad en uitzicht; 2pk va. € 100, www.pousadadoamparo.com.br.
Eten en drinken
Doen: een caipirinha drinken op een panoramaterras aan de Alto da Sé, smullen van Braziliaans vlees of een spartelvers visje van de grill in Olinda’s beste restaurant, Oficina de Sabor, en haal een nachtmuts bij Bodega do Veio, overdag kruidenier, bar bij nacht en een lokaal instituut.
Geldzaken
Munteenheid is de Braziliaanse real, meervoud reais. € 1 = ca. Rs 2,50.
Papieren & gezondheid
Geen visum nodig voor een verblijf van maximaal 90 dagen, wel een paspoort dat bij vertrek uit Brazilië nog minstens zes maanden geldig is. Vaccinaties tegen hepatitis A en DTP aanbevolen – actuele informatie via tel. 0900-9584 (45 cpm) en www.lcr.nl.
Informatie
Voor vertrek: Braziliaanse ambassade, afdeling Toerisme, tel. 070 302 3959, www.brazilianembassy.nl. Ter plekke: VVV’tjes op de luchthaven en aan Praça Boa Viagem in Recife, en in Olinda aan Praça do Carmo en Rua do Bonsucesso.

Gratis nieuwsbrief
Wil jij mijn reisreportages gratis in je mailbox? Ik stuur je graag eens per kwartaal mijn nieuwsbrief.