Nieuwsbrief

Een beetje chocoladeverslaafde heeft een bomvolle reisagenda. Van Sjakies chocoladefabriek in Amsterdam en de Zwitserse chocoladetrein tot de Franse chocoladesalon en in Pennsylvania de eerste chocoladespa: een grand tour langs tien donkerbruine droombestemmingen voor de heuse chocoholic.

Chocolade maakt gelukkig. Dat is een feit, en er is een simpele wetenschappelijke verklaring voor. Chocolade bevat theobromine, een stof die de lichaamseigen stof serotonine sneller omzet in melatonine – het gelukshormoon. Reizen maakt ook gelukkig; je ontdekt nieuwe plekken, ontmoet onbekende culturen en stimuleert de geest. Voeg reizen en chocola samen en voila: een donkerbruine droomcombinatie. De geijkte chocoladelanden, België en Zwitserland, lenen zich uitstekend voor een gelukzalig weekendje chocoladesightseeing. In smulpapenparadijs Frankrijk kun je in de chocoladeleer, in Duitsland staat Europa’s eerste chocoladerestaurant en Italië heeft een primeur met het chocoladehotel. Ook op onverwachte plekken vind je chocoladefanaten; in Barcelona bijvoorbeeld waar de lokale bevolking, ondanks dat ze het moeten meezeulen in koelzakken, verzot zijn op de zoete zonde.

De toepassingen van chocolade zijn eindeloos, met paaseitjes, chocoladeletters, hagelslag en chocoladejenever als typisch Hollandse rariteiten. In België maken ze de beste bonbons, die daar pralines heten, maar ook chocoladebier. En het kan nog gekker. Chocolade-wellness is de nieuwste hype, en die waait niet zomaar over. Het mag decadent lijken om je van top tot teen te laten ondersmeren met gesmolten chocolade, maar zo gek is het niet. Want chocolade is heilzaam voor lijf en leden. Het maakt de huid zacht en soepel en gaat de strijd aan met vrije radicalen, zodat veroudering wordt tegengegaan. Het Parijse instituut Bernard Cassière heeft er een complete cosmeticalijn voor: cacaobonencrème voor een bodyscrub, cacaobotergel voor een gezichtspeeling, een masker van muntchocoladecrème, cacao-olie voor een lichaamsmassage en een dagcrème van cacaovruchtennektar voor de nazorg. Geen enkel zichzelf respecterend luxehotel dat zo’n chocolade-arrangement níet op het spamenu heeft.

De wellness-uitwas is maar een voorbeeld van hoe je je zonder zorgen kunt overgeven aan het ‘bruine goud’. Je kunt je ook gewoon tonnetjerond eten aan een vijfgangenchocoladediner of likkebaardend winkelen bij een Amsterdamse ‘chocoladecouturier’, die bonbons maakt met knoflook of rode kool. Of reis naar de roots van chocola, naar waar de oude Azteken honderden jaren geleden al nipten aan warme chocomel, het Mexicaanse chocoladedorp Oaxaca. Maar voor een donkerbruine droomreis hoef je niet ver. Wij zochten de tien lekkerste tripjes uit en zetten ze hier op een rij. Zorgt u zelf voor de bijbehorende afslankcursus?

Sjakie in Amsterdam

Toen de VOC-mentaliteit nog hoogtij vierde, was Amsterdam met 37 chocoladefabrieken de chocoladehoofdstad van de wereld. Warme chocola was dé modieuze drank; in heel Amsterdam waren chocoladehuizen met zwierige uithangborden: ‘Hier schenckt men Seculatie’. Onze eigen Van Houten vond de methode voor het ontvetten van cacao uit, waardoor typisch Hollandse chocoladetoepassingen mogelijk werden: van chocoladeletters en chocoladesigaretten tot paaseitjes en hagelslag. Nu wordt de hoofdstad weer een echte chocoladestad: in 2009 opent hier het grootste chocolademuseum van Europa, in een pand naast het spoor en in een ongebruikte metrotunnel, en geïnspireerd op Sjakie en de Chocoladefabriek. Dat duurt nog even, maar intussen halen chocoholics hun hart op bij topchocolaterieën als Puccini en Jordino, en vooral bij Unlimited Delicious, waar bonbons worden gemaakt met knoflook, dragon, zeezout, rode kool en vis.

Chocofestival in Brugge

Een Belg snoept jaarlijks bijna tien kilo chocolade weg – ofwel tweeduizend bonbons. Per hoofd van de bevolking, tandeloze baby’s incluis. Brussel en Brugge strijden om de gunst van de chocoladetoerist. In de hoofdstad werd de praline, die bij ons bonbon heet, uitgevonden, in 1912 door meneer Neuhaus. Maar met vijftig chocolatiers, een hip chocoladerestaurant, een chocolademuseum en een heus chocoladefestival is Brugge een nóg leukere chocobestemming. Dat chocoladefestival valt dit jaar in het paasweekend en kleurt het Werelderfgoedstadje donkerbruin. Een grote chocoladebeurs is er en een chocoladetentoonstelling, het chocolademuseum is extra lang open en de ambachtelijkste chocolatier biedt een kijkje achter de schermen. Een dubbel dozijn restaurants zet chocolademenu’s op tafel, waarbij in iedere gang op de een of andere manier chocolade is verwerkt, hotels bieden kant-en-klare chocolade-arrangementen en een schoonheidsinstituut verzorgt overheerlijke chocolademassages. Vergeet niet om een kilodoos vol gastronomische chocolaatjes van The Chocolate Line mee naar huis te nemen.

Chocoschool in Frankrijk

Elke herfst kleurt Parijs bont en bruin tijdens de Salon du Chocolat, Europa’s oudste en meest prestigieuze chocoladefestival. Ruim honderd gerenommeerde chocolatiers uit Frankrijk en de wereld geven acte de présence, chocoladebeeldhouwers zijn in de weer, er zijn proeverijen, demonstraties, chocolademodeshows en een hoogtepunt is de heuse Miss Chocolade-verkiezing. Er valt in Frankrijk meer chocoladeplezier te beleven: in Tain l’Hermitage, een mooi dorpje aan de Drôme, staat de Ecole du Grand Chocolat. Met reuze serieuze opleidingen in het Frans en voor professionals, maar tweemaal per jaar is er een driedaagse cursus in het Engels, waarbij enthousiaste amateurs van professionele chocoladechefs alles leren over koken met chocolade. Kost wat, 850 euro om precies te zijn, maar dan heb je ook wat. Bijvoorbeeld de vakkennis om de allerlekkerste chocoladetaartjes van Nederland te bakken. De eerstvolgende Chocolate Experience is van 7 tot en met 9 maart.

Xocolata in Barcelona

Catalanen zijn dol op chocola of, zoals het hier heet, xocolata. Het was dan ook Columbus, die in Barcelona wordt geëerd met een reuzenstandbeeld op een pompeuze pilaar, die de eerste cacaoboon naar Europa bracht. Al in 1780 opende hier de allereerste chocoladefabriek en een voormalig klooster – hoe toepasselijk voor de ‘zoete zonde’ – huisvest nu het Museu de la Xocolata. De blikvanger is daar een donkerbruine Sagrada Familia die, in tegenstelling tot het echte meesterwerk van Gaudí, wél voltooid is. Souvenirs shoppen kan bij Xocoa, dat hip verpakte tabletas ofwel repen verkoopt, plus rariteiten als chocoladebier. Meteen opeten kan ook: Barça barst van de chocolatiers-met-cafés, van chic tot hip, met Fargas, Xocoa en Cacao Sampaka als uitersten. De laatste heeft bonbons in geuren en kleuren, uit alle windstreken en met cacaopercentages waar je u tegen zegt, in de smaken roos en lavendel of, als dat niet gek genoeg is, azijn en ansjovis.

Chocotrein in Zwitserland

Ze beweren dat ze de allerlekkerste chocolade van de hele wereld maken en voegen de daad bij het woord: met 10,3 kilo per persoon zijn de Zwitsers wereldkampioen chocolasnoepen. Behalve lilakleurige koeien bewonderen kunt u hier ook chocoladefabrieken bezoeken: die van Frey (in Buchs), Maestrani (St. Gallen) en Alprose (Caslano) ontvangen u met open armen – bij de laatste is ook een klein maar fijn chocolademuseum. Lindt, de beste chocolademaker van Zwitserland, heeft een kloek chocolademuseum in Kilchberg. Met stip het leukste uitstapje gaat naar Cailler, bij ons bekend als Nestlé, de uitvinder van melkchocolade. Trek er een dag voor uit: ’s ochtends boemelt de Train du Chocolat met nostalgische Pullman-wagons bij een ontbijtje van chocomel en chocoladebroodjes naar kaasdorp Gruyères voor een bezoek aan een kaasmakerij en het lokale kasteel, en dan naar Broc voor een kijkje in de keuken van de chocoladefabriek, een educatieve chocoladefilm en op de koop toe een proeverij.

Chocohotel in Italië

In het restaurant staan chocoladetapenade, cacaognocchi, chocoladenoedels en cacaocrèpes op het menu, de drie verdiepingen heten ‘melkchocolade’, ‘pure chocolade’ en ‘hazelnootchocolade’ en de buitenmuren zijn chocoladebruin. Alleen het zwembad is er niet mee gevuld, maar verder is het chocola voor en na in ’s werelds eerste chocoladehotel. Het staat in de Italiaanse chocoladestad Perugia, waar ook jaarlijks het internationaal vermaarde festival Eurochocolate plaatsvindt. En het is de thuisstad van de Perugina Baci, zeg maar de Italiaanse negerzoen, waaraan het Museo Storico della Perugina is gewijd. Het chocolademerk dat het museum uitbaat, leidt ook bezoekers rond door de fabriek en heeft een Scuola del Cioccolato ofwel chocoladeschool. Het Milanese reisbureautje Chocotravels organiseert chocoladereizen naar andere chocoladebestemmingen in Italië, zoals Turijn, Toscane, Piemonte en Sicilië.

Chocorestaurant in Berlijn

De bekendste chocolatiers van Berlijn zijn Fassbender & Rausch, voor Höchster Schokoladengenuss seit 1863. Aan de Gendarmenmarkt hebben ze een compleet chocolade-imperium opgebouwd. Een Schokoladenhaus was er al, naar eigen zeggen de grootste chocoladewinkel ter wereld, met driehonderd verschillende bonbons, duizend andere chocoladeproducten en als blikvanger een model van de Rijksdag in driehonderd kilo chocolade. In het Schokoladencafé zijn de likkebaardend lekkere Herren-Törtchen de huisspecialiteit en is er keus uit twaalf soorten chocomel. En nu is er Europa’s eerste chocoladerestaurant. De weekendse Dinnershows, met een vast vijfgangenmenu bij potsierlijk entertainment, zijn beter te vermijden. Op andere dagen is het hier smikkelen en smullen van bijvoorbeeld foie gras in een jasje van bittere chocolade. Salades, vis en vlees komen à la carte, maar altijd met chocolade.

Chocopretpark in Engeland

Ze staan niet bekend als chocoholics, maar staan na Zwitserland, Oostenrijk en Ierland met jaarlijks 8,4 kilo de man toch mooi in de top-4 van Europa’s grootste chocolade-eters. Die dekselse Britten eten zelfs dubbel zoveel chocola als Nederlanders – en dan bij voorkeur de Dairy Milk Bars, Crunchies en Creme Eggs van Cadbury. Fijnproevers zijn ze dus niet, maar de nationale melkchocoladeleverancier ligt er niet wakker van, getuige de jubelstemming in hun chocoladepretpark in bakermat Birmingham. In het Aztec Forest komt u alles te weten over de geschiedenis van chocolade en de herkomst van cacao, oprichter John Cadbury wordt in het zonnetje gezet, er is een chocoladefilm in 3D, een spoedcursus chocolademaken en voor de kids een Droomvlucht door chocoladeland. En dan kom je vanzelf uit in the World’s Biggest Cadbury Shop – hou de kinderen dan nog maar eens in toom.

Chocospa in Pennsylvania

Wat Cadbury is voor Engeland, dat is Hershey’s voor Amerika – in het kwadraat. Het chocolademerk is niet vernoemd naar het dorp in Pennsyvania, maar andersom. Als een Willy Wonka avant la lettre bouwde Milton Hershey het dorp voor alle arbeiders van zijn destijds grootste chocoladefabriek ter wereld – een heus chocoladedorp dat zichzelf afficheert als The Sweetest Place on Earth™. Alles draait om chocola, van de negerzoenvormige straatlantaarns, pretparken en musea tot de restaurants en hotels. Nieuwste aanwinst is de Chocolate Spa, waar je in vijfsterrenluxe letterlijk kopje-onder kunt in de zoete zonde. In een bad van gesmolten chocola en verse slagroom bijvoorbeeld, met een stevige cacaobonenscrub, een hartverwarmende chocoladepakking of een ontspannende chocolademassage. Voor chocoladewellness kunt u ook terecht in Duitsland, België, Frankrijk, Spanje of lekker weg in eigen land.

Op chocoreis naar cacaoland

De cacaoboom groeit alleen in de lekkerste landen rond de Evenaar. Die zijn niet allemaal even bereisbaar, zoals bananenrepubliek Ivoorkust of drugsstaat Colombia, maar andere zijn dat zeker, zoals Brazilië, de Dominicaanse Republiek, Trinidad & Tobago, Martinique, Jamaica en Cuba. Niet de minste vakantielanden, maar nog geen reisorganisatie heeft het gat in de markt van themareizen voor chocoladefanaten ontdekt. Wel kunt u op eigen houtje naar de bakermat van chocola in de cacaolanden. Een bestemming die zich daar lumineus voor leent is Mexico, met het pittoreske dorp Oaxaca (spreek uit: Wahaka) voorop. Van ontbijt tot bed draait alles om chocola: begin de dag met een beker opgeklopte pittige warme chocoladedrank, daarna chocoladeshoppen in de ‘chocoladestraat’, één lange rij van kleine chocoladefabriekjes met elk hun specialiteit, loungen in de lokale chocoladecafés, aan tafel met een chocolademenu en met een bolle buik naar bed in het chocoladehotel. 

Chocolade voor Dummies
Rare jongen, die Theobroma cacao. De cacaoboom groeit alleen in ’s werelds zonnigste landen rond de evenaar, maar houdt niet van zon. Op plantages worden daarom ‘schaduwbomen’ aangeplant, en dan wil de cacaoboom best zes meter hoog en vijftig jaar oud worden. Eenmaal volwassen, zo vanaf zijn vierde levensjaar, begint hij te bloeien, om daar nooit meer mee te stoppen. De boom draagt ook het hele jaar door vruchten, die lijken op langwerpige meloenen met dikke ribbels. Jaarlijks levert de boom dertig tot veertig van die vruchten af, met daarin veertig tot vijftig cacaobonen van een gram per stuk. Een gemiddelde cacaoboom levert per jaar één à twee kilo cacaobonen. Na de oogst worden de cacaovruchten gepeld en laat men de bonen met vruchtvlees en al zo’n vijf dagen gisten, waarna ze in de zon te drogen worden gelegd. De gedroogde bonen worden geëxporteerd naar bijvoorbeeld Amsterdam, de grootste cacaohaven ter wereld, en veelal verwerkt tot chocolade.
De oude Azteken, die woonden in het huidige Mexico, wisten cacao al op waarde te schatten. Zij dronken xocoatl, een met vanille, pepers en piment op smaak gebrachte cacaodrank. En ze gebruikten de bonen als betaalmiddel; een konijn kostte tien cacaobonen en al voor honderd bonen kocht je een slaaf – vandaar de uitdrukking ‘het bruine goud’. Nadat Columbus de eerste cacaobonen naar Europa had gebracht, werd cacaodrank ook hier chic. Het was de favoriete drank van koningen en keizers en in heel Europa kwamen chique cacaohuizen waar de peperdure warme drank werd geschonken aan de aristocratie. Pas toen de Hollander Van Houten de methode uitvond om cacao te ontvetten, kon er veel meer mee. Er chocolade van maken, bijvoorbeeld.
Hoewel de cacaoboom oorspronkelijk alleen voorkwam in Latijns-Amerika, komt nu bijna driekwart van de wereldproductie uit Afrika. Vooral uit Ghana en Ivoorkust, waar slavernij en kinderarbeid doodgewoon zijn. Daarom maakt Max Havelaar (www.maxhavelaar.nl) zich sterk voor ‘eerlijke cacao’.
Dan is er nog de aloude hamvraag: is chocolade een afrodisiacum? De Azteken, ze kwamen al even aan bod, verbonden cacao met Xochiquetzal, de godin van liefde en vruchtbaarheid, en koning Montezuma dronk steevast een glas chocoladedrank voordat hij in zijn harem dook. Dat komt niet uit de lucht vallen; behalve het gelukkigmakende theobromine bevat chocolade ook het verkwikkende cafeïne en fenylethylamine, een natuurlijk antidepressivum, en die drie samen veroorzaken een gevoel van verliefdheid. De concentraties zijn echter klein en om de werking van Viagra te evenaren moet dus flink worden doorgesnoept – maar dat is voor de meesten van ons geen bezwaar.
Inpakken & wegwezen
Deze boeken, films en muziek mogen op geen enkele chocoladereis ontbreken in uw reistas, portable dvd-speler of iPod. Chocolatis een hartverwarmende en mokkakleurige film over een alleenstaande moeder die een chocolaterie opent en daarmee een slaperig Frans dorpje op stelten zet – met Johnny Depp en Juliette Binoche en naar het gelijknamige boek van Joanne Harris. Charlie and the Chocolate Factory of Sjakie en de Chocoladefabriek werd magistraal verfilmd door Tim Burton met, daar is ’ie weer, Johnny Depp als Willy Wonka, maar ook het boek van Roald Dahl is een klassieker. Ideale reisgenoot is ook de Putumayo-cd Music from the Chocolate Lands met zoete klanken uit Kameroen, Ghana, Belize, Mexico, Martinique, Haïti en Cuba.
Chocolade in de Kunsthal
Schrijf het met chocoladeletters in uw agenda: op zaterdag 22 en zondag 23 september organiseert de Rotterdamse Kunsthal de eerste editie van CHOCOLAd’AMOUR – de zoete zonde. Voortbordurend op het succes van het tweejaarlijkse ‘festival voor de echte smaak’, KunsthalKOOKT, wordt CHOCOLAd’AMOUR een verleidelijk feestje. Op de groots opgezette publieksbeurs komen alle aspecten van chocolade aan bod. Ambacht en traditie gaan hand in hand met innovatie en experiment, tientallen chocolatiers vertonen hun kunsten en er zijn workshops, lezingen, demonstraties en proeverijen. Meer info op www.kunsthal.nl.

Gratis nieuwsbrief
Wil jij mijn reisreportages gratis in je mailbox? Ik stuur je graag eens per kwartaal mijn nieuwsbrief.