Met het vliegtuig ben je er zo en ook de trein is goedkoper, maar je kunt van een tripje naar Londen ook een vakantie op zich maken. Welkom aan boord van de Fair Ferry voor een vijfdaagse minicruise met een avontuurlijk randje.
‘Alle hens aan dek! Als we zo buitengaats zijn, dan willen we snel de zeilen kunnen hijsen.’ De opvarenden leren het verschil tussen stuur- en bakboord, overstag gaan en gijpen, en voor of aan de wind varen. Deze touwen doen dit en die dat, zo heten de zeven zeilen, zo hijs of strijk je ze, en zo voorkom je buiswater. Gerald zet de koers uit, Daniëlla houdt het logboek bij en Ton staat aan het roer. Met tekst en uitleg van kapitein Jans en stuurman Inna ontpoppen de passagiers zich al snel tot volleerde zeilers. Tenminste, als ze dat willen, want wie liever achterover leunt en het zeezicht aanschouwt, zit ook goed op deze tweemaster. Recht zo die gaat.
‘Het lijkt wel een Walibi-attractie,’ zegt Nanda, terwijl ze in het kluivernet naast de boegspriet klimt. Enkele meters onder haar spettert de Noordzee tegen de romp. Zij hijst de kluiver, waarna nog vijf zeilen omhoog gaan. Het is bewolkt en de hemel kleurt vijftig tinten grijs: opaalgrijs, platinagrijs, zijdegrijs, groengrijs, kiezelgrijs, zwartgrijs, zilvergrijs. Is er wind of is er geen wind, dat was de hamvraag waar alle opvarenden vanochtend mee opstonden. Er is wind. Het schip laat de Rotterdamse haven, de Nieuwe Waterweg en de vuurtoren bij Hoek van Holland achter zich en koerst op windkracht over het Kanaal. Afhankelijk van getij, windrichting, stroming en windkracht duurt de oversteek twee dagen.
Eenmaal op open zee breekt de zon door de wolken en zeilt het schip bijna vanzelf. Af en toe zit er een knik in het zeil of moet er overstag gegaan moet worden, maar er is genoeg tijd om rond te kijken, een boek te lezen of een praatje te maken. De twintig passagiers stapten in Rotterdam als vreemden aan boord, maar zitten nu letterlijk in hetzelfde schuitje. Boven de soeppan, bij het kompas of in de kajuit wordt kennisgemaakt, aan dek volgen goede gesprekken en tegen de tijd dat de Londense skyline aan de horizon verschijnt, is men vrienden voor het leven geworden. Kom daar eens om in de Eurostar of bij Ryanair.
De reis als bestemming
Fair Ferry is een veerdienst per zeilschip tussen Rotterdam en Londen. In de zomer van 2019 voer deze voor het eerst uit, met de bedoeling om in 2020 regelmatig of zelfs wekelijks te gaan pendelen. De coronapandemie zette daar een streep doorheen. Nu de stofwolken van de crisis neerdalen, blijkt dat deze niet alleen veel tegenslag en ellende bracht, maar ook kansen biedt. Globale misstanden werden blootgelegd, zoals de negatieve impact van ons uit de hand gelopen reisgedrag. Uit allerhande onderzoeken blijkt dat een toenemend deel van de bevolking duurzaam reizen belangrijk vindt, daar best wat meer voor wil betalen en ook bereid is om andere keuzes te maken.
Duurzamer reizen kan door minder te vliegen en de klimaatimpact van je reizen te compenseren, door vaker in eigen land of binnen Europa op vakantie te gaan, en door grote westerse hotelketens te verruilen voor kleine lokale hotelletjes. Nog een methode: beschouw de reis naar je vakantie-adres niet als noodzakelijk kwaad, maar maak het een onderdeel van je vakantie. Neem de trein, geef wat meer uit voor extra comfort, strek je benen en geniet van het uitzicht. Of stap op een zeilende veerboot. Het vliegtuig brengt je sneller en goedkoper in Londen, maar het Kanaal oversteken op windkracht is een stuk avontuurlijker.
‘Het is de manier waarop de grote ontdekkingsreizigers de wereld verkenden,’ zegt initiatiefnemer Karel de Boer (42) uit het Nederlandse dorpje Watergang. Hij is opgeleid als architect en ontwerper, maar kreeg het zeilen met de paplepel ingegoten. Als kind voer hij over het IJsselmeer van havenstadje naar havenstadje. ‘Het is fijn om buiten te zijn en de zon te zien weerspiegelen in het steeds van tint veranderende water. Zeilen is romantisch, maar ook eerlijk en hard. Of het nou mooi of slecht weer is, je bent op jezelf aangewezen. Die vrijheid en zelfredzaamheid vind ik aantrekkelijk. Al zeilend voel je de wind en het is logisch om die natuurlijke energiebron te benutten.’
Zeilen maakt zen
De 36 meter lange Twister is een sierlijk zeilschip. Oorspronkelijk gebouwd in het Friese Harlingen in 1902 met een houten romp en voor het vervoer van verse vis, later voorzien van een stalen romp en eind vorige eeuw omgebouwd tot passagiersschip. Er is plek voor zestien gasten in twee-, drie- en vierpersoonshutten. Aansluitend bij het duurzame concept wordt er geen vlees geserveerd, maar afgezien van één passagier die een pakje salami mee aan boord smokkelde, vindt niemand dat een gemis. Scheepskok Caro bereidt in haar kleine kombuis allerhande lekkernijen: stevige pompoensoep, gevulde courgettes, ravioli met kaas en in wijn gekookte risotto, alles vegetarisch, biologisch en niet te versmaden.
Bij zonsopkomst snuif ik aan dek de zilte zeelucht op. De zon is waterig en de zee kalm. Geen herrie, geen mobiel bereik, geen tv en geen muziek; de soundtrack bestaat uit het geklater van water tegen de boeg. Zeilen maakt zen. Maar wie denkt dat er op open zee niks te zien valt, heeft het mis. Aan bakboord verschijnen als fata morgana’s zes roestige zeekastelen op hoge poten. De forten van Shivering Sands werden gebouwd tijdens de Tweede Wereldoorlog om de Theems en Londen te verdedigen tegen Duitse bommenwerpers en torpedoboten. Behalve in de videoclip Bubblegum van de Britse band Mystery Jets is een overtocht over het Kanaal de enige manier om de roestige ruïnes te zien.
‘Zeilen is een dure manier om je gratis voort te bewegen,’ zegt gepensioneerd ingenieur Ton Coppens met een glimlach. Met zijn 75 jaar is hij de nestor onder de passagiers, maar hij werkt actief mee aan het reilen en zeilen. ‘Ik heb in de scheepsbouw gewerkt, maar heb geen eigen boot. Wel vrienden met zeilboten. Dan heb je wel de lusten, maar niet de lasten.’ Aan de horizon verschijnt de Londense skyline. De Twister vaart onder vol zeil de Theems op, langs Southend-on-Sea en door de Thames Barrier, om aan te meren bij Canary Wharf. ‘Ik heb nu al zin in de terugreis,’ zegt Nanda terwijl ze met zeebenen van boord stapt. ‘Maar nu eerst naar de pub voor een pint.’
