De Queen of Crime is precies dertig jaar dood, maar in Devon is ze nog springlevend. Daar, in het zuidwesten van Engeland, dwalen de geesten van Miss Marple en Hercule Poirot door eeuwenoude stadjes, statige landhuizen en chique hotels. Een speurtocht langs alle moordplekken.
“‘Wat prachtig!’ riep ik uit. We liepen het voetpad af dat tussen varens en braamstruiken omlaagvoerde naar zee. Plotseling bereikten we een grasvlakte vanwaar men een schitterend uitzicht had op de zee en het strand vol glinsterend witte stenen. Een bos van wijd uiteenstaande donkergroene bomen liep door tot vlak aan het water. Het was een bekoorlijk plekje – wit, donkergroen en saffierblauw. Franklin Clarke keerde zich instemmend naar mij om. ‘Vindt u ook niet? Waarom gaan de mensen toch naar de Rivièra als ze dit hebben? Ik heb in mijn tijd door de hele wereld gezworven en heb waarachtig nooit een plekje gevonden dat mooier is dan dit.'”
De bewonderende kreet komt van kapitein Hastings, trouwe amice van Hercule Poirot, de Belgische privé-detective met het eivormige hoofd, en de plek is Elberry Cove, een kleine inham van Tor Bay in Devon, zuidwest-Engeland. Zeventig jaar na de eerste druk van Het ABC-mysterie is het er precies zo: het pad met bramen en varens, het bomenbos tot pal aan zee en de glinsterende stenen, alles is er. Hastings had gelijk: geen plek prachtiger dan Elberry Cove.
Hoe wit, donkergroen en saffierblauw het hier ook is, storm loopt het niet. Een oudere dame ziet de zon in de zee zakken, een trio wandelaars blaast uit op een panoramabalkon in het bomenbos en op het kiezelstrandje zit een verliefd stelletje te zoenen. Da’s al. Terwijl Elberry Cove in mijn gidsje toch wordt beschreven als een van de mooiste plekken uit het leven en werk van de Queen of Crime. Van alle boeken die Agatha Christie schreef, spelen zich er vijftien af in Devon.
Agatha Christie Mile
De Agatha Mania woedt des te heviger bij de VVV van Torquay: het kantoortje is volgestouwd met video’s, dvd’s en cd’s, boekenkasten vol Miss Marples en een etalage vol Hercule Poirots. En dan zijn er nog Mystery Jigsaw Puzzles en computergames, en ansichtkaarten, gidsen en plattegronden die de bezoeker door Agatha Christie-land moeten loodsen.
Torquay was de chicste badplaats van de Engelse zuidkust toen Agatha Mary Clarissa Miller er werd geboren in 1890. Haar geboortehuis aan Barton Road staat er niet meer. Dat Christie er lyrisch haar autobiografie mee aftrapte – “O! Ma chère maison; mon nid, mon gîte” – liet onverlet dat het in 1962 werd gesloopt. Gelukkig zijn er nog genoeg Agatha-plekken over, die keurig aaneengeregen zijn in deAgatha Christie Mile, een wandelroute langs tien ervan. Te beginnen bij Christies bronzen buste – niet geheel toevallig geparkeerd voor de deur van de VVV.
Op struikelafstand zijn de Princess Gardens, waar Alexander Bonaparte Cust in Het ABC-mysterie leest over de derde moord die hijzelf wel eens gepleegd zou kunnen hebben. Vanuit het “beschutte hoekje met uitzicht op de haven” waar Cust zijn krantje openslaat, kijk je op de Princess Pier, waar Agatha als tiener kwam rolschaatsen – toentertijd een reuze modieuze bezigheid, hoepelrok of niet. Een paar stappen verder staat The Pavillion, nu een sneu winkelcentrum maar toen beter bekend als Torquay’s Palace of Pleasures; een zwierig concertgebouw waar Christie vaak kwam.
Afternoon Tea met Miss Marple
Steeds is het prettig switchen tussen feit en fictie. Het Grand Hotel was de plek waar Agatha en haar eerste man Archie hun huwelijksnacht doorbrachten, het terras van het Imperial Hotel is waar Hastings en Poirot het er fijn van nemen. “‘Vertel me eens, Poirot, heb je nooit zin je werk weer op te vatten? Dit rustige leven…’ ‘Bevalt me uitstekend, mon ami. Wat kan er nu verrukkelijker zijn dan in de zon zitten? Wat zou grootser kunnen zijn dan, op het hoogtepunt van je roem gekomen, van je voetstuk te stappen?'”
Retireren met een whiskysoda, geen plek is daarvoor beter geschikt dan het Imperial, met vijf sterren het meest luxueuze hotel van Torquay. Christie geeft het hotel en de plaats een andere naam, maar Hastings’ beschrijving is duidelijk: “Wij zaten op de terrassen van Hotel Majestic. Dat is het grootste hotel van St. Loo. Het staat, omgeven door een tuin, op een rotsige kaap en biedt een mooi uitzicht op zee. De tuinen van het hotel, waarin vrij veel palmbomen stonden, lagen beneden ons. De zee had een prachtige, diepblauwe tint, de lucht was onbewolkt, en de zon scheen met die mateloos felle gloed waarmee een augustuszon hoort te schijnen, maar ze in Engeland zo zelden doet.”
In Moord uit het verleden doet Jane Marple, opnieuw op het terras van het Imperial, uit de doeken doet wie het gedaan heeft. Puike plek voor een pauze. Eén probleempje is er maar: het terras is niet meer, daar is een moderne overkapping van kunststof en glas overheen gezet. Jammer, maar mijn troost verschijnt snel: een potje thee, vergezeld van een zilveren etagère vol scones, jam en dikke room, plus sandwiches in soorten en maten en allerhande koekjes en cakejes. Kost bijna twintig euro, zo’n afternoon tea, maar dan heb je ook wat.
Op naar de volgende hoogtepunten van de Agatha Christie Mile, van de All Saints Church, waar ze werd gedoopt in dezelfde marmeren vont die er nu nog staat, via Kents Cavern, de dertigduizend jaar oude grot die genoemd wordt in De man in het bruine pak, naar het Torquay Museum voor een permanente tentoonstelling over de Queen of Crime, met veel historische foto’s en rekwisieten als de gesigneerde vlinderdas van Poirot en het mantelpakje van Miss Marple.
De stoomtrein van Poirot
Als alle Agatha-plekken in Torquay zijn bewandeld, zijn er nog zo’n veertig in de rest van Devon. Zoals Greenway, vier decennia lang Christies zomerhuis op een heuvel hoog boven de rivier de Dart. Het huis gaat na restauratie in 2008 open voor het publiek, maar het landgoed eromheen is dat nu al en de weg ernaartoe is een avontuur: eerst naar Kingswear met de stoomtrein, net als Poirot in Het ABC-mysterie, dan per veerboot over de Dart naar de steiger bij het boothuis van Greenway, waar het lijk lag in Zoek de moordenaar.
De wilde tuin van Greenway is een oase vol fleurige orchideeën, magnolia’s, camelia’s, hortensia’s en rododendrons, waar je letterlijk in Christies voetspoor treedt: ronddwalen door de plantenkas waar ze druiven kweekte, het boothuis bekijken waar ze zich graag afzonderde, even stilstaan bij de kleine grafstenen van haar hondjes, en uitpuffen op haar favoriete bankje met uitzicht op de Dart.
De voormalige stallen huisvesten nu een souvenirwinkel, waar Zoek de moordenaar in grote stapels klaarligt, dat speelt in en rond Nasse House. “‘Het is hier een buitengewoon mooi plekje,’ zei Poirot, ‘en dat is een verrukkelijk huis!’ Mevrouw Folliat knikte. ‘Ja, inderdaad. Het is door de overgrootvader van mijn man in 1790 gebouwd. Er stond eerst een huis uit de tijd van koningin Elizabeth, maar dat raakte in verval en is in 1700 afgebrand. Onze familie heeft hier sedert 1598 gewoond.'” Exact de geschiedenis van Greenway, totdat Agatha Christie het in 1938 kocht.
Om de hoek is nog een winkeltje, waar National Trust-vrijwilliger Priscilla boeken van Agatha Christie verkoopt. Niet zomaar Agatha Christie-boeken dus, maar boeken ván Agatha Christie, in alle talen: van Duits en Zweeds tot Arabisch en Chinees. Van elke nieuwe editie van elk boek, in welk land waar ook ter wereld, werd één exemplaar naar Greenway gestuurd. Die monstercollectie gaat nu van de hand voor drie pond per boek, en dan krijg je er drie lootjes bij voor de National Trust Property Raffle van een pond per stuk. Ofwel: je koopt een driedubbele kans op tienduizend pond prijzengeld en krijgt het boek erbij cadeau.
Ik vertel Priscilla dat ik me in Nederland suf heb gezocht naar Tien kleine negertjesen ze trekt het zomaar van de plank. Vijftiende druk uit 1982 van uitgeverij Sijthoff, in de Nederlandse vertaling dus, uit de boekenkast van Agatha Christie zelve. Als bewijs zet Priscilla een ex-libris-stempeltje van Greenway op de titelpagina. Een mooier souvenir is ondenkbaar.
Eiland als een moordroman
“Er was iets sprookjesachtigs aan een eiland – het woord alleen bracht je al aan het fantaseren. Je kwam los van de wereld – een eiland was een wereld op zichzelf. Misschien wel een wereld waaruit je nooit terug zou kunnen gaan.” Tien kleine negertjes heb ik op de valreep gevonden, want vanavond reis ik naar de enige echte hoofdrolspeler in dat boek, het eiland Burgh. Een flinke rots, tweehonderd meter uit de kust, verbonden met het vasteland via een zandbank die bij vloed onderloopt en met twee noemenswaardige gebouwen: de Pilchard Inn, sinds 1336 de op één na oudste taveerne van Engeland, en het Burgh Island Hotel, een magnifiek hagelwit art deco-paleis uit 1929. Van alle Agatha Christie-locaties met stip de meest romantische.
Ik check in, word naar mijn kamer gebracht – de Agatha Christie-kamer – en laat het bad-op-pootjes vollopen. En ik lees. “De boot doorkliefde het water rond de rots. Eindelijk kwam het huis in zicht – laag, vierkant en modern, met ronde ramen, die veel licht binnenlieten. Een opwindend huis – een huis dat ten volle aan alle verwachtingen beantwoordde. De boot stootte tegen de rotsen. Fred Narracott sprong eruit en hij en Lombard hielpen de anderen aan land. Toen ging hij hen voor langs een in de rots uitgehouwen trap. Generaal Macarthur zei: ‘Het is hier prachtig!'”
Het witte huis op Burgh Island werd eind jaren 20 gebouwd voor de excentrieke miljonair Archibald Nettlefold. Bedoeld als vakantievilla en gastenverblijf, stond al snel de voltallige jetset rijendik voor de deur – Noel Coward kwam voor drie dagen maar bleef drie weken. Nettlefold besloot er dan maar een hotel van te maken. Ook Christie was vaak langdurig te gast. Behalve Tien kleine negertjes speelt ook Overal is de duivel er.
Terug naar de twenties
Burgh Island is de ultieme tijdcapsule; ga de deur door en je stapt zo de Golden Twenties binnen. Compleet met jazz en charleston, een fijn art-deco-interieur, knipmessend personeel in jacquet, goed eten en cocktails tot en met. 23 Kamers zijn er, allemaal anders en met prijzen vanaf, kuch, 400 euro. Inclusief ontbijt én diner, want net als in Agatha Christies Tien kleine negertjes is het niet de bedoeling dat de gasten het eiland verlaten.
Overdag zit er niets anders op dan je over te geven aan het eilandleven. Zonnebakken op het strandje aan de Mermaid Pool, een smaragdgroen natuurlijk zwembad tussen torenhoge rotsen, loungen op het terras met een goed boek en een crab sandwich, wandelen over het ruige eiland met een picknickmand uit de keuken van chef Conor, of relaxen bij een massage in de mini-spa. Binnen een dag helemaal onthaast.
’s Avonds wordt er deftig gedineerd met haute cuisine van verse vis en ander lokaal lekkers, bij de zoete klanken van een live jazz-band en heerlijk ouderwets in smoking en galajurk. De vijftig gasten zitten dus goed gekleed met elkaar opgescheept. Weliswaar zijn ze niet zoals in het boek onder valse voorwendselen hiernaartoe gelokt, maar toch: samen vastzitten op een eiland, dat schept een band. Als onder het gerestaureerde koepelplafond van glas-in-lood wordt uitgebuikt, heeft iedereen elkaar leren kennen, sommigen hebben zelfs de charleston met elkaar gedanst. De flamboyante barman Gary, die het goed zou doen als karakter in een moordroman, sjouwt af en aan met cocktails. Bedtijd komt pas in het holst van de nacht. Tegen die tijd ben ik zomaar vijftig nieuwe vrienden rijker.
De werkelijkheid is iets anders dan door Agatha Christie weergegeven. De tien boekpersonages zitten helemaal niet vast, want zelfs bij noodweer, en dat was het, konden ze moeiteloos naar het vasteland waden. Wie geen zin had in natte voeten, kon op de ‘zeetractor’ klimmen – een bizar voertuig met reuzenbanden en een platform op stelten, dat sinds 1930 heen en weer pendelt. Kortom: dat de tien karakters op het eiland één voor één werden vermoord, was nergens voor nodig. Agatha Christie mocht natuurlijk best een loopje nemen met de werkelijkheid – dichterlijke vrijheid heet dat en het boek werd er alleen maar spannender op.
Als de personages onderweg zijn naar het eiland, knipoogt Christie nog even naar de werkelijkheid: “Zij kwamen op een steile heuvel, en een smalle weg voerde hen zigzag naar beneden, naar Sticklehaven – een klein groepje hutten met een paar vissersboten op het strand. Hier zagen zij Negereiland, dat, verlicht door de ondergaande zon, in het zuiden uit zee verrees. Vera zei verrast: ‘Het ligt een heel eind uit de kust.’ Zij had het zich anders voorgesteld, dicht aan de kust en bekroond met een prachtig wit huis.” En zo is het maar net. Soms is de realiteit nóg mooier dan fictie – zelfs dan die van Agatha Christie.
Agatha Christie (1890-1976)
Een goed geoliede schrijfmachine was Agatha Christie: ruim tachtig detectives, negentien toneelstukken, twee gedichtenbundels, een kinderboek, een autobiografie en zes damesromans (onder pseudoniem Mary Westmacott) staan op haar conto. Christies werk verscheen in honderd talen en ze verkocht twee miljard boeken – alleen Shakespeare (verzamelde werken) en God (de bijbel) gaan haar voor als bestverkopende auteurs aller tijden.
Agatha Christie Week
11 t/m 16 september 2006
De dertigste sterfdag van Agatha Christie wordt in september groots herdacht. Een week lang zijn er toneeluitvoeringen van The Hollow in het Princess Theatre, in het Little Theatre is op de 11e een Evening of Murder and Mystery, een 1920s Tea Dance op de 13e in Oldway Mansion, en een Murder Mystery Ball in het Grand Hotel op de 16e. Verder: rondleidingen, lezingen en workshops en een boekenmarkt. Verruimde openingstijden voor het Torquay Museum, met een permanente Agatha Christie-tentoonstelling, en All Saints Church, Christies doopkerk, en extra rondleidingen door de tuinen van Greenway. De Agatha Christie Mile is te bewandelen als altijd. Meer informatie op www.englishriviera.co.uk
In Agatha Christies voetspoor: Torquay
Agatha Mary Clarissa Miller werd geboren op 15 september 1890 in Ashfield Mansion aan Barton Road. Dat geboortehuis werd gesloopt in 1962, maar er zijn nog genoeg plekken in en rond Torquay die een rol speelden in het leven en werk van de Queen of Crime.
Agatha Christie-buste
De bronzen buste voor de deur van de Torquay Tourist Information, is het enige gedenkteken waarvoor Agatha Christies erven ooit toestemming gaven. Gemaakt door de Nederlandse beeldhouwster Carol van den Boom-Cairns naar een foto van Christie uit de jaren zestig, en onthuld in 1990 ter gelegenheid van Christies honderdste geboortedag. Cary Gardens
The Pavillion
Dit witte minipaleis met torentjes, prieeltjes en koepeltjes is een puik voorbeeld van de zwierige seaside architecture uit de hoogtij van de English Riviera. In Agatha’s dagen was het Torquay’s Palace of Pleasures, een zwierig concertgebouw waar ze graag kwam. Zo ook op 4 januari 1913, toen ze een Wagner-concert bezocht met Archie Christie, die haar die avond een aanzoek zou doen. Na het laatste concert in 1976 diende het gebouw enige tijd als ijsbaan, nu is het een winkelcentrum.Vaughan Road 10
Princess Gardens
De locatie voor een sleutelscène in Het ABC-mysterie: “Meneer Alexander Bonaparte Cust grabbelde in zijn zak, vond een geldstukje en kocht een krant. Hij opende die nog niet dadelijk. Hij liep de Princess Gardens binnen en wandelde langzaam door het kleine park naar een beschut hoekje met uitzicht op de haven van Torquay. Hij ging zitten en vouwde de krant open. Er waren grote koppen: SIR CARMICHAEL CLARKE VERMOORD – VRESELIJK DRAMA IN CHURSTON – WERK VAN EEN MOORDMANIAK.” Uit het gesprek met een jongeman in een grijs flanellen broek en een helderblauw T-shirt, die naast hem op het bankje zit, blijkt dat meneer Cust die moord weleens zelf gepleegd zou kunnen hebben…
Princess Pier
Vernoemd naar prinses Louise, de vijfde dochter van koningin Victoria, en geopend in 1894, was de Princess Pier een van Agatha’s favoriete plekken. Rolschaatsen was reuze populair en de pier was daarvoor dé plek – ondanks dat dat op de houten plankieren een enorm kabaal maakte. In het Torquay Museum zijn foto’s te zien van een over de Princess Pier rolschaatsende Agatha, in vol ornaat, compleet met chique lange jurk en gevederde hoed. Laat uw eigen skates trouwens thuis – aan het begin van de pier hangt nu een bord dat rolschaatsen verbiedt.
Beacon Cove
In Agatha’s tijd zwommen mannen en vrouwen nog strikt gescheiden en Beacon Cove, een piepkleine baai naast de haven van Torquay, was bekend als de Ladies’ Bathing Beach. Mannen mochten er niet komen, maar vanuit het grote panoramaraam van de Torbay Yacht Club hadden zij zicht op het strandje. Agathas vader, zelf lid van de club, getuigde dat de mannen met operakijkers naar het strandje stonden te turen – hoewel de dames toen toch echt badderden in allesverhullende hobbezakken van badpakken. Agatha kwam graag zwemmen en bij een van die gelegenheden verdronk ze hier bijna. Sindsdien hangt er een reddingsboei.
Imperial Hotel
Torquays enige vijfsterrenhotel is zó vaak verbouwd en uitgebreid dat nog nauwelijks te zien is dat het stamt uit 1866. Driemaal figureerde het luxehotel in Christies boeken: vermomd als het ‘Majestic’ in ‘St. Loo’ in Moord onder vuurwerkmet Hercule Poirot, opnieuw als het ‘Majestic’, maar nu in ‘Danemouth’, in Dood van een danseres, en zonder vermomming in Moord uit het verleden, als Miss Marple in het laatste hoofdstuk uit de doeken doet wie het gedaan heeft. Het in de boeken beschreven ruime terras is verdwenen; daar is een moderne serre overheen gezet. Park Hill Road, tel. +44 1803 294301, www.paramount-hotels.co.uk
Meadfoot Beach
Agatha Christie was een fervent zwemster en was bijna dagelijks aan het strand te vinden, zelfs als het weer bar en boos was. Het kiezelstrand van Meadfoot was haar favoriet, want stiller en ruimer dan de stadsstrandjes Abbey Sands en Beacon Cove. Ook nu is het een prettige plek met een kleine beach bar en tafeltjes en stoelen onder parasols, met panoramisch uitzicht op de ruige kust van Devon.
Torquay Museum
Eén zaal van het Torquay Museum is ingeruimd voor een permanente tentoonstelling over Agatha Christie. Veel historische foto’s uit haar privé-collectie, manuscripten, exotische vertalingen, en rekwisieten uit de vele verfilmingen en tv-series, zoals de gesigneerde gesteven boord en vlinderdas van Poirot en het mantelpakje van Miss Marple. Ma-za 10-17u, zo 13.30-17u, £ 3, Babbacombe Road 529, Torquay, tel. +44 1803 293975, www.torquaymuseum.org
Kents Cavern
Deze dertigduizend jaar oude grot verschijnt onder een andere naam in De man in het bruine pak: “De voornaamste reden waarom wij in Little Hampsley waren gaan wonen, was de nabijheid van Hampsley Cavern, een grot die rijk was aan overblijfselen van de cultuur uit het Aurignacien. In het dorp was een klein museum, en de curator en vader brachten hun dagen meestal onder de grond door om delen van de ruige neushoorn en de holenbeer aan het licht te brengen.” Christie graaft zich autobio: haar eigen vader was lid van de Torquay Natural History Society en nam, samen met de curator van het Torquay Museum, inderdaad enthousiast deel aan de opgravingen in Kents Cavern. Ma-zo 10-17u (laatste rondleiding 16u), £ 6,75, Ilsham Road, tel. +44 1803 215136, www.kents-cavern.co.uk
Ansteys Cove
Aan dit bevallige baaitje kwamen Christie en haar vriendinnen picknicken bij maneschijn. Ook had ze hier eens een romantisch afspraakje met ene Amyas Boston. Hem zou ze na die ene ontmoeting nooit weerzien, maar wel gebruikte ze zijn ongebruikelijke naam later voor een van de personages in Vijf kleine biggetjes.
All Saints Church
Dit knappe Anglicaanse kerkje werd gebouwd met een financiële bijdrage van Agatha’s vader – die zijn dochter liet bijschrijven als een van de founding members. Agatha werd er op 20 november 1890 gedoopt in dezelfde marmeren vont die er nu nog staat. Erboven hangt een kopie van het doopregister. Op verzoek zijn er speciale Agatha Christie-rondleidingen door de kerk. Bampfylde Road, tel. +44 1803 328865, www.sagart.force9.co.uk
Town Hall & The Dispensary
Tijdens de Eerste Wereldoorlog diende Torquays stadhuis tijdelijk als ziekenboeg voor gewonde soldaten, die werden opgelapt door vrijwilligsters van het Rode Kruis – een van hen was Agatha Christie. Later verhuisde ze naar de Dispensary, de apotheek, waar ze medicijnen klaarmaakte en uitdeelde. Die kennis van poeders, pillen en vergiften kwam van pas toen ze hier tussen de bedrijven door de plot bedacht voor haar allereerste misdaadroman, De zaak Styles. De grote zaal van het stadhuis, die in Agatha’s dagen vol gewonden lag, is te zien tijdens de zondagse vlooienmarkt. De Dispensary is verbouwd tot appartementencomplex en niet toegankelijk voor het publiek. Union Street
Torre Abbey
Torquays oudste gebouw, de 12e-eeuwse Torre Abbey, heeft een charmant minimuseumpje ter nagedachtenis aan Agatha Christie, met onder meer haar Remington-schrijfmachine. Maar helaas: wegens een grootscheepse restauratie is Torre Abbey tot juli 2008 gesloten.
Grand Hotel
Luitenant Archie Christie trouwde met zijn Agatha twee dagen voordat hij aan het begin van de Eerste Wereldoorlog naar het front in Frankrijk vertrok. Hun korte maar hevige huwelijksreis, één nacht op kerstavond 1914, bracht het kersverse echtpaar door in het luxueuze Grand Hotel. Tegenwoordig is The Grand een pronkstuk van vergane glorie, maar een puike plek voor een cream tea. Voor de echte fans: de bruidssuite op de vierde verdieping heet nu Agatha Christie Suite en kost £ 350 per nacht. Sea Front, tel. +44 1803 296 677,www.richardsonhotels.co.uk
Verder lezen
Tien Agatha-plekken in het centrum van Torquay zijn aaneengeregen in de Agatha Christie Mile. Een foldertje met beschrijving en plattegrondje van die wandelroute is verkrijgbaar bij de VVV van Torquay of hier te downloaden als pdf-document.
In Agatha Christies voetspoor: Devon
Het aanbod aan Agatha-plekken is in Torquay al overweldigend, maar voor de allermooiste locaties uit haar leven en werk moet u de stad uit; de paden op, de lanen in. Een volledig overzicht staat in het gidsje Exploring Agatha Christie Country, maar hier alvast de hoogtepunten op een rijtje.
Elberry Cove
“Een bekend en mooi plekje waar de mensen graag picknicken,” maar ook de vindplaats van het levenloze lichaam van Sir Carmichael Clark, het derde moordslachtoffer in Het ABC-mysterie. Hercule Poirot gaat op onderzoek met zijn trouwe kameraad, kapitein Hastings, die meer oog heeft voor de natuurpracht: “We liepen verder de weg af tot die overging in een voetpad dat tussen varens en braamstruiken omlaagvoerde naar zee. Plotseling bereikten we een kleine grasvlakte vanwaar men een prachtig uitzicht had op de zee en het strand vol glinsterend witte stenen. Een bos van wijd uiteenstaande donkergroene bomen liep door tot vlak aan het water. Het was een bekoorlijk plekje – wit, donkergroen en saffierblauw. ‘Wat prachtig!’ riep ik uit.”
Cockington Court
De welgestelde familie Mallock, goed bevriend met de ouders van Agatha, organiseerde amateurtoneeluitvoeringen op hun landgoed in Cockington. Steevast was Agatha daarbij, waarvan vergeelde foto’s in het Torquay Museum getuigen. Cockington Court is nu open voor het publiek en biedt onderdak aan de ateliers van ouderwetse ambachtslieden als een ijzersmid, glasblazer en pottenbakkerij. Favoriet is de nieuwste aanwinst in de voormalige paardenstallen, waar Jack en zijn vrouw Alison respectievelijk de prachtigste Victoriaanse hobbelpaarden en de allerliefste teddyberen maken. Te bezichtigen is ook het kapelletje waar Agatha na de toneeluitvoeringen de mis bijwoonde, om het huis heen is het heerlijk dwalen door het uitgestrekte park, en een bezoek aan het bijbehorende dorpje Cockington, dat zo uit een sprookjesboek lijkt te komen, is mooi meegenomen. In het landhuis van de Mallocks is een tea room met broodjes uit eigen bakkerij, belegd met biologisch lekkers uit eigen tuin en boerderij. Een puik dagje uit. Info en openingstijden: tel. +44 1803 606035, www.countryside-trust.org.uk
Oldway Mansion
Agatha Christie had een druk sociaal leven. Ging ze naar Cockington voor amateurtoneel, naar Paignton kwam ze voor de grootse bals die in die kringen schering en inslag waren. Oldway Mansion werd in 1874 gebouwd voor naaimachinemagnaat Isaac Singer, die een optrekje wilde met de grandeur van het Paleis van Versailles. Singer liet voor het trappenhuis zelfs het reuzenschilderij uit Versailles, de Kroning van Napoleon en Joséphine van Jacques-Louis David, nauwgezet kopiëren. De balzaal is een (kleine) kopie van de spiegelzaal in Versailles, en dat is de plek van die somptueuze soirees waarop ook Agatha steevast acte de présence gaf. Het huis wordt nu gebruikt door gemeenteambtenaren, die er een beetje een rommeltje van maken. Maar elk nadeel hep ze voordeel: daardoor zijn het kleine naaimachinemuseumpje, het grootse trappenhuis en de blinkende balzaal mooi wel gra-ties te bezichtigen. Geopend tijdens kantooruren, hoogseizoen ook zo 14-17u, rondleidingen op aanvraag, Torbay Road, Paignton, tel. +44 1803 201201, www.torquay.com
Paignton & Dartmouth Steam Railway
Hercule Poirot pendelde zowel in Het ABC-mysterie als in Zoek de moordenaar per stoomtrein tussen Paignton en Kingswear. En dat kan ook nu, want de Paignton & Dartmouth Steam Railway rijdt nog dagelijks. Maar het is een puik ritje van een half uur, dwars door Agatha Christie-land. Onderweg wordt gestopt in Churston, vlakbij Christies zomerhuis Greenway (zie onder), en in Het ABC-mysterie omschreven door kapitein Hastings: “Churston, Devon. 204¾ mijl van Paddington. Bevolking 544. Dat klinkt als een klein dorp. De man die wij zoeken moet daar wel opvallen.” Onzin natuurlijk, want langs de lijn ziet het zwart van de toeristen – ook toen was de stoomtrein al een populair uitje. Het is ook de mooiste manier om naar Greenway te reizen: eerst per stoomtrein van Paignton naar Kingswear, dan per pont naar Dartmouth en vervolgens een minicruise over de rivier de Dart naar Greenway Quay. Queen’s Park Station, Torbay Road, Paignton, tel. +44 1803 555872, www.paignton-steamrailway.co.uk
Greenway
Met haar tweede man, Max Mallowan, verhuisde Agatha Christie in 1938 van haar geboortehuis Ashfield naar Greenway, een kleine witte villa op een heuvel met uitzicht op de rivier de Dart. Het huis speelt de hoofdrol in Zoek de moordenaar, waarin bijvoorbeeld het lijk wordt gevonden in het boothuis aan de rivier. Christie zou er met enkele korte onderbrekingen blijven wonen tot haar dood. Ze liet het huis na aan de National Trust, op voorwaarde dat Christies dochter, Rosalind Hicks, er mocht blijven wonen tot haar dood. Nu ook zij overleden is, zal het huis na een grondige restauratie naar verwachting in 2008 opengaan voor het publiek. Intussen zijn al wel de uitgestrekte tuinen te bezichtigen. Bij het bezoekerscentrum zijn winkeltjes en een café met terras, als er genoeg vrijwilligers zijn is ook het boothuis van binnen te bekijken, en zijn er rondleidingen waarbij je alles te weten komt over Agatha’s droomtuin. Info en openingstijden: www.nationaltrust.org.uk
Burgh Island
Met stip de meest romantische Agatha Christie-locatie is het Burgh Island Hotel, een hagelwit art deco-paleis uit 1929 op een piepklein eilandje voor de rotsige kust van Devon. Een tijdcapsule van jewelste, waar je wordt teruggeslingerd naar deGolden Twenties, toen ook Agatha Christie hier graag kwam. Het eiland is de enige echte hoofdrolspeler in Tien kleine negertjes, misschien wel haar vernuftigste boek, en verschijnt ook in Overal is de duivel. Een verblijf in het hotel is peperduur – kamerprijzen beginnen bij 400 euro, maar je bent gegarandeerd een memorabele ervaring rijker. Wie dat toch teveel van het goede vindt, kan ook een wandeling maken over een deel van het eiland (hotelgasten mogen overal komen, bezoekers moeten op de oostelijke helft blijven). Bij eb wandel je er zo naartoe via de drooggevallen zandbank, bij vloed pendelt de ‘zeetractor’ heen en weer. Vergeet niet om een picknickmand mee te nemen. Lunchen kan ook in de Pilchard Inn, Engelands één-na-oudste kroeg uit 1336. Niet-hotelgasten kunnen ook dineren in het hotel, maar moeten wel vooraf reserveren – warm aanbevolen op woensdag en zaterdag, als er een jazzband speelt en de charleston wordt gedanst. Burgh Island, Bigbury-on-Sea, tel. +44 1548 810514, www.burghisland.com
Verder lezen
Het uitstekende gidsje Exploring Agatha Christie Country, met uitgebreide beschrijvingen, plattegrondjes, foto’s en routes langs vijftig (!) Agatha-plekken in Torquay en Devon, is te koop bij de VVV van Torquay. Info:www.theenglishriviera.co.uk
Plus MagazineBoektoerisme
