Reisjournalist Sander Groen verkent voor de Volkskrant om de week een onvermoede bestemming in Nederland of net over de grens. Aflevering 25: Utrecht
‘Het lijkt de Trans Europ Express wel,’ zegt een vriendin als ze behoedzaam uit het wc’tje manoeuvreert. De deur gaat naar binnen open en past precíes langs de pot – net als in treinstellen van vroeger. Dit is geen gewoon huis, alles is ontworpen, en wel in de stijl van Het Nieuwe Bouwen in beton, staal en glas. Nergens een rechte lijn of scherpe hoek te vinden; alles is golvend, rond en gebogen. Dit modernistische huis valt op, ook van buiten: voetgangers en fietsers bekijken het in het voorbijgaan, sommigen blijven even staan en maken een foto, anderen stoten elkaar aan en wijzen naar het grote ronde ronde raam op de bovenverdieping.
Op driehonderd meter van het wereldberoemde Rietveld-Schröderhuis staat het minder beminde, maar minstens zo beminnelijke Huis Van Ravesteyn. Met zijn gele bakstenen, ronde zijgevel en balkon met 180-graden-uitzicht doet het denken aan een charmant treinstationnetje uit de jaren 30. Geen toeval. Sybold van Ravesteyn ontwierp vanaf 1921 voor de Nederlandse Spoorwegen talloze stationsgebouwen. De groei van het aantal reizigers leidde ertoe dat er veel sneuvelde: Utrecht Centraal, Rotterdam Centraal en ’s-Hertogenbosch werden vervangen, Rotterdam Bergweg is gesloten en Hoek van Holland Haven staat te verkrotten. Van Ravesteyn wordt ook ‘de meeste gesloopte architect van Nederland’ genoemd.
Andere ontwerpen, zoals de Dordtse Schouwburg Kunstmin, een pompstation in Glanerbrug en de Rotterdamse Diergaarde Blijdorp bleven wel bewaard, evenals de stations Nijmegen, Roosendaal en Vlissingen. Maar daar kun je niet logeren. Dat kan wel in Utrecht, in ’s mans woonhuis uit 1932. Na een tip van Rietveld kocht hij voor een prikkie een driehoekig perceeltje waar de projectontwikkelaar van de Prins Hendriklaan geen raad mee wist en met een partijtje stationsbaksteentjes bouwde hij zijn droomhuis. Ook het interieur ontwierp hij zelf; ijzerwerk voor boekenkasten, kozijnen en plinten liet hij vervaardigen in de werkplaats van NS.
Wie hier overnacht, heeft de tijd om alle details te ontdekken. Zoals de verchroomde krullen op beide hoeken van de tekentafel, waarbinnen de potloden van Van Ravesteyn netjes op hun plaats bleven. Daarboven is een lichthemel van heldere lampen achter matglas tegelijk functioneel en decoratief. Als je een tijdje op de bank zit, valt op dat het lijnenpatroon in het plafond terugkomt in de parketvloer. Achter een luikje schuilt een wasbakje, zodat de bewoners niet naar de keuken hoefden om voor het eten hun handen te wassen. De pootloze eettafel zweeft boven de vloer. Ook voor de schoonmaakster was dit een droomhuis: veel van het meubilair is verankerd aan de muren. Net als in de trein.
Praktische informatie
Reis
Huis Van Ravesteyn is bereikbaar via station Utrecht Centraal en dan een kwartier per OV-fiets of met sneltram 22 naar halte De Kromme Rijn; ns.nl, ov-fiets.nl, u-ov.info
Lees
De stoeptegeldikke biografie Sybold van Ravesteyn van Kees Rouw uit 2014 telt 320 pagina’s en honderden foto’s en tekeningen; € 44,95, ISBN 978-94-6208-118-5, nai010.com
Bed
Huis Van Ravesteyn is van eind april tot eind augustus te huur als vakantiehuis, minimaal 3 nachten, maximaal 4 personen, vanaf € 148 per nacht; monumentenbed.nl
Over twee weken: Zeebrugge. Meer bestemmingen in Nederland of net over de grens: vk.nl/groenopreis