Reisjournalist Sander Groen verkent deze zomer voor de Volkskrant elke week een onvermoede bestemming in Nederland of net over de grens. Aflevering 8: Richard Serra in Zeewolde en meer Flevolandse landschapskunst
Land art of landschapskunst bestaat als stroming in de beeldende kunst sinds de jaren 60 van de vorige eeuw. De jongste provincie van Nederland verzamelt ze bij de vleet, van die kunstwerken die ingebed zijn in het landschap of er juist uit verrijzen, maar er in ieder geval onderdeel van uitmaken. Met negen objecten is Land Art Flevoland de grootste collectie van landschapskunst ter wereld. Klein of bescheiden zijn de kunstwerken allerminst: De Groene Kathedraal van Marinus Boezem, bijvoorbeeld, is zo groot als de Notre-Dame van Reims en Exposure van Antony Gormley is 26 meter hoog en 44 ton zwaar.
Observatorium
De Amerikaanse kunstenaar Robert Morris zocht een permanente locatie voor het landschapskunstwerk dat hij oorspronkelijk maakte voor de tentoonstelling ‘Sonsbeek buiten de perken’. Lelystad had landschap genoeg voor de twee kolossale concentrische aarden wallen. Dit eerste kunstwerk legde in 1977 de basis voor Land Art Flevoland.
Sea Level
Richard Serra, eveneens Amerikaans, is bekend van zijn metershoge sculpturen van roestig staal. In Zeewolde bouwde hij twee betonnen muren van elk tweehonderd meter lengte in het glooiende landschapspark De Wetering. Serra maakt zo in de polder het zeeniveau zichtbaar; wie langs het kunstwerk loopt, gaat gevoelsmatig kopje onder.
De Groene Kathedraal
De schoonheid van vergankelijkheid: de 178 zuilvormige populieren die in Almere werden geplant in de vorm van de Notre-Dame van Reims worden pakweg veertig jaar oud – in het komende decennium zal het kunstwerk vanzelf afsterven. Althans, dat was het idee, totdat Marinus Boezem besloot dat zijn bekendste kunstwerk een langer leven verdient en onderhouden wordt.
Polderland Garden of Love and Fire
Voor deze sculptuur van kanalen, een voetpad en een grintstrook met aluminiumplaten in Almere liet de Pools-Amerikaanse architect Daniel Libeskind zich inspireren door de Spaanse heilige Johannes van het Kruis. Overdag komen er kunstminnaars op af, ’s avonds is het een cruisingplek – behalve conceptuele land art is dit onbedoeld ook toegepaste kunst.
Exposure
Waar de andere kunstwerken zijn ingebed in het landschap torent deze stalen sculptuur van de Britse beeldhouwer Antony Gormley 26 meter boven het Markermeer uit. De kaarsrechte lijnen van de polder met kanalen, akkers, dijken, windmolens en elektriciteitsmasten komen terug in het 44 ton zware en toch transparante beeld van een gehurkte man.
Reis
Observatorium & Exposure: vanaf station Lelystad Centrum per OV-fiets. Sea Level: van station Almere Centrum met bus 160 naar Zeewolde, halte Kastanjelaan. Kathedraal & Polderland: vanaf station Almere per OV-fiets. ns.nl, ov-fiets.nl, ovregioijsselmond.nl
Tour
Elke laatste zondag van de zomermaanden is er een georganiseerde thematour per bus – volgende: 28 juli, 25 augustus. Wie alle negen kunstwerken wil zien, boekt de extra lange bustour op 29 september; € 60 incl. bus, gids, lezing, koffie en lunch. Tickets via kaf.nl
Eten
Puike pitstop halverwege de fietsroute van Exposure naar Observatorium: Wind in de Wilgen met theeschenkerij in een heemtuin; zo 12-17u, windindewilgen.nl. Of lunch met uitzicht op Exposure bij De Cantine; di-zo 12-16u, restaurantdecantine.nl
Bed
Tussen de biologische landbouwakkers van Lelystad biedt Doors Logies zeven grenenhouten tweepersoonskamers; € 85 incl. ontbijt, doorslogies.nl. Of logeer op fietsafstand van De Groene Kathedraal in een trekkershut, tipi of brandweerauto op Natuurcamping De Kemphaan; vanaf € 32 p.p.p.n., camping-almere.nl
Info
Veel informatie over de kunstwerken, kunstenaars, activiteiten, bustours en locaties met routebeschrijvingen op de website van Stichting Land Art Flevoland; landartflevoland.nl. De boekwinkel van Museum Batavialand heeft legio boeken over Flevoland; batavialand.nl
Meer bestemmingen in Nederland en net over de grens: volkskrant.nl/groenopreis