Nieuwsbrief

Belgische taalstrijd in beton

Een brutalistisch openluchtmuseum in Waals-Brabant

Het centrale plein, Place de l’Université, omringd door universiteitsgebouwen
Het centrale plein, Place de l’Université, omringd door universiteitsgebouwen

Om de week bezoekt reisjournalist Sander Groen voor de Volkskrant een onvermoede bestemming in Nederland of net over de grens. Aflevering 3: een brutalistisch openluchtmuseum in Waals-Brabant

“Afschuwelijk!” Sophie hoeft geen seconde na te denken over wat ze vindt van de architectuur in haar woonplaats. “Ze hebben gepoogd er wat van te maken, maar het is mislukt. Het is onoverzichtelijk, je verdwaalt tien keer op een dag en door al dat beton heeft de stad geen ziel. Louvain-la-Neuve is een lelijke stad.” Anders dan de meeste jongeren hier is de 20-jarige Nederlandse geen student, maar ze belandde hier wel vanwege de universiteit, waar haar moeder werkt in de catering. Zelf werkt Sophie in een burgerbar. Binnen staat een bescheiden rij, het kleine terras is volgepakt met millennials.

Dankzij de grote studentenpopulatie is de sfeer in Louvain-la-Neuve levendig
Dankzij de grote studentenpopulatie is de sfeer in Louvain-la-Neuve levendig
Dankzij de grote studentenpopulatie is de sfeer in Louvain-la-Neuve levendig
Dankzij de grote studentenpopulatie is de sfeer in Louvain-la-Neuve levendig

Flashback naar januari 1968. De Belgische taalstrijd bereikt het kookpunt: hevige studentenrellen veranderen Leuven wekenlang in een slagveld. Het kabinet valt erover en de demonstranten krijgen hun zin: de tweetalige universiteit in de Vlaamse stad wordt opgesplitst. Nederlandstalige studenten blijven in Leuven, voor Franstaligen wordt een nieuwe universiteit gesticht, net over de taalgrens in Waals-Brabant. Die komt niet in provinciehoofdstad Waver, maar op het platteland, waar slechts een paar boerderijen staan. Rond de nieuwe universiteit wordt een nieuwe stad gepland: een Nieuw-Leuven – maar dan in het Frans natuurlijk. Tien jaar later is Louvain-la-Neuve klaar.

Dankzij de grote studentenpopulatie is de sfeer in Louvain-la-Neuve levendig
Dankzij de grote studentenpopulatie is de sfeer in Louvain-la-Neuve levendig
De luttele nieuwbouw in het centrum is afgestemd op de jaren-70-gebouwen
De luttele nieuwbouw in het centrum is afgestemd op de jaren-70-gebouwen

De zon schijnt, de colleges zijn uit en de sfeer is opgetogen. Op het terras van Bar Dude zitten studenten aan het Belgisch bier. Ze hebben geen oog voor het architectonische hoogtepunt van de stad: het Place des Sciences is een Gesamtkunstwerk van het brutalisme. Louvain-la-Neuve ontstond op de tekentafel in die vanuit het modernisme ontstane bouwstijl, die zich kenmerkt door gewapend beton in geometrische vormen. Het beton is niet gepleisterd, zodat de contouren van de bekisting waarin het werd gegoten nog zichtbaar zijn. Vandaar de naam, van het Franse béton brut, of ruw beton.

De voormalige universiteitsbibliotheek is opgeknapt en heropend als Musée L
De voormalige universiteitsbibliotheek is opgeknapt en heropend als Musée L
Musée L: prima kunst, maar de blikvanger is het brutalistische gebouw zelf
Musée L: prima kunst, maar de blikvanger is het brutalistische gebouw zelf

Als dat ruwe beton niet wordt onderhouden, oogt het al snel mistroostig. Daarom wordt het brutalisme door velen verfoeid. Elders kregen legio gebouwen de sloopkogel, maar hier werd de voormalige universiteitsbibliotheek onlangs pico bello opgeknapt en heropend als museum. De stad is gebouwd in een vallei op een betonnen plateau, met veel groen en weinig auto’s; het wegennet is ondergronds weggewerkt. De soms bizarre brutalistische gebouwen en pleinen vormen tezamen een fantastische tijdcapsule van de jaren 70 – een levend openluchtmuseum van stedenbouwkundig idealisme in de geest van Le Corbusier. Heeft die taalstrijd toch nog iets moois opgeleverd.

Louvain-la-Neuve trekt pas toeristen sinds de opening van het Musée Hergé
Louvain-la-Neuve trekt pas toeristen sinds de opening van het Musée Hergé
Louvain-la-Neuve trekt pas toeristen sinds de opening van het Musée Hergé
Louvain-la-Neuve trekt pas toeristen sinds de opening van het Musée Hergé
Reis
Louvain-la-Neuve is vanuit Amsterdam in circa drie uur bereikbaar: per Thalys naar Brussel en dan per stoptrein naar Louvain-la-Neuve. Retour vanaf € 78; nsinternational.nl
Doe
Musée Hergé over Kuifje en zijn geestelijk vader en Musée L met de universitaire kunstcollectie in het brutalistische bibliotheekgebouw; museeherge.com, museel.be
Bed
Martin’s is een nieuw, modern ingericht en duurzaam driesterrenhotel met 108 kamers, brasserie, wijnbar, zwembad en spa. Tweepersoonskamer vanaf € 85; martinshotels.com
Info
De lokale VVV is te vinden in het ondergrondse treinstation; tourisme-olln.be. Een architectuurroute is er niet, maar de stad valt te voet binnen een dag te verkennen.
Brutalisme op zijn best: de Église Saint-François d’Assise in beton en baksteen
Brutalisme op zijn best: de Église Saint-François d’Assise in beton en baksteen
Het gemeentelijk zwembad is een uitgesproken brutalistisch gebouw
Het gemeentelijk zwembad is een uitgesproken brutalistisch gebouw
Meer verrassende bestemmingen in Nederland of net over de grens vind je om de week in de Volkskrant-rubriek Groen op reis

Gratis nieuwsbrief
Wil jij mijn reisreportages gratis in je mailbox? Ik stuur je graag eens per kwartaal mijn nieuwsbrief.